Praktyki w Stowarzyszeniu turystycznym w ramach projektu „Turystyka kulinarna jako element dziedzictwa niematerialnego Polski”

Towarzystwo Turystów Przyrodników i Krajoznawców jest organizacja pozarządową (NGO) działającą od 2004 roku na polu turystyki, krajoznawstwa oraz szkoleń kadr obsługi ruchu turystycznego (przewodników turystycznych, pilotów wycieczek, instruktorów turystyki kwalifikowanej, znakarzy szlaków turystycznych i in.)

Naszym mottem jest „Turystyka poza utartymi szlakami”. Obecnie (2023 r.) zrzeszamy ponad 4300 osób z całej Polski, posiadających różne uprawnienia turystyczne.

W ramach działalności statutowej każdego roku realizujemy projekt własny, obejmujący wybrany aspekt przestrzeni kulturowo-krajoznawczej Polski, którego tematyka określana jest przez grono zawodowych przewodników turystycznych.

W ubiegłych latach były to:

• „Tajemnice Warszawy i Mazowsza” i „Tajemnicza Polska” – cykl wycieczek po miejscach trudno dostępnych i rzadko odwiedzanych (zakłady przemysłowe, podziemia, fortyfikacje, zabytki industrialne, obiekty geoturystyczne)

• „Atrakcje Szlaku Green Velo” – projekt prezentował walory przyrodnicze i kulturowe szlaku, bazę noclegową, atrakcje towarzyszące, a także produkty rolnicze dostępne w gospodarstwach agroturystycznych – warzywa, owoce, potrawy tradycyjne.

• „Szlaki kajakowe Polski” – projekt został zrealizowany w ramach prowadzonych przez TTPiK kursów Instruktora Turystki Kwalifikowanej o specjalności: turystyka kajakowa i przedstawiał najciekawsze trasy kajakowe w Polsce oraz infrastrukturę towarzyszącą (baza noclegowa, gastronomiczna, walory krajoznawcze – kulturowe i przyrodnicze)

• „Zabytki architektury podziemnej i obronnej – Inwentaryzacja Krajoznawcza” – projekt badawczy, którego efektem finalnym było wydanie recenzowanej monografii naukowej (recenzenci – prof. dr hab. K. Mazurski, dr hab. inż. M. Kowalewski, dr hab. M. Szczurowski, dr hab. S. Piekarski), obejmującej inwentaryzację ponad 300 zabytkowych obiektów architektury podziemnej i obronnej w Warszawie

• „Roztocze – Nowy Region Jaskiniowy Polski” – efektem projektu było opisanie po raz pierwszy nowych obiektów jaskiniowych na terenie Roztocza.

Powyżej przedstawiliśmy tylko wybrane projekty własne, które każdego roku realizujemy w ramach działań TTPiK, poza stałą ofertą szkoleniową. W sumie było ich 17.

W roku 2023 rozpoczęliśmy projekt pod nazwą „Turystyka kulinarna jako element dziedzictwa niematerialnego Polski”. Atrakcje krajoznawcze naszego kraju kojarzone są główne z walorami kulturowymi i przyrodniczymi, które mieszczą się w przestrzeni materialnej odwiedzanych miejsc i atrakcji turystycznych.

Niezależnie od powyższych pozostaje – często zapomniane – dziedzictwo niematerialne, które jednak w ostatnich latach zaczyna być dostrzegane przez część turystów odwiedzających lub zwiedzających Polskę. Są to obrzędy, regionalne święta i obyczaje, tradycja, rzemiosło, rękodzielnictwo oraz regionalne dania i potrawy, a także produkty tradycyjne, z których część wpisana jest na listę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi, uzyskując tym samym certyfikat ich tożsamości z tradycją danej „ziemi”, rozumianej jako region geograficzny, czy historyczny naszego kraju. Często bogactwo smaków, połączone z prostotą składników pokazuje obraz polskiej wsi, gdzie mięso gościło na stołach raczej tylko przy okazji najważniejszych świąt religijnych. Poznając te potrawy, turyści mogą zobaczyć wybitną kreatywność ówczesnych gospodyń, kiedy to z dwóch składników można było „wyczarować” potrawę smaczną i pożywną, zaś następnego dnia z tych samych składników przygotować zupełnie inne dania, dające siłę na cały dzień pracy na roli. W świadomości polskiego turysty, niestety jako produkt tradycyjny, wybrzmiewa najczęściej podhalański oscypek, czy rogal świętomarciński. A któż słyszał o gulaszu czorsztyńskim, kwosku z prażuchami, karczmiskich pierogach z bobrem, czy rejbaku kurpiowskim? A przecież ranga tych

produktów jest taka sama jak wspominanego wcześniej oscypka. Zatem odkrywanie dziedzictwa kulinarnego Polski, które często wpisuje się w tzw. „bieda-potrawy” pokazuje właśnie prawdę o „kuchni polskiej” – kuchni „spod strzechy”.

Współcześnie coraz bardziej popularne są różnego rodzaju festyny wiejskie, święta miast i gmin, lekcje prowadzone w skansenach „szlakiem ginących zawodów rzemiosła”, gdzie turysta może zapoznać się z przemijającą na naszych oczach tradycją. Na niektórych z nich jest również okazja skosztowania, a także zakupienia dań i potraw regionalnych oraz produktów tradycyjnych, których smak pozostaje na długo w pamięci turysty. W ostatnich latach obserwujemy jako zawodowi przewodnicy turystyczni intensywny rozwój oferty w zakresie enoturystyki i apiturystyki, pojęć nie znanych jeszcze niedawno w naszym kraju. W propozycjach tych, turysta nie tylko skosztuje win, czy miodów, ale także zobaczy proces powstawania tych produktów, otrzyma nocleg, wyżywienie i możliwość poznania pracy pszczelarza, bartnika, czy winiarza. Popularność tych ofert w regionie Zielonej Góry, czy Kazimierza Dolnego wskazuje na potrzebę przebywania turysty w gospodarstwie rolniczym, a mówiąc wprost w prawdziwej agroturystyce, która nie będzie zwykłym pensjonatem, czy kwaterą (noclegiem) na wsi.

Turystyka kulinarna jest stylem podróżowania, a tym samym poznawania danego regionu za pomocą zmysłu smaku. Turyści kulinarni odwiedzają kraje i regiony ze względu na różnorodność smaków i interesują się nimi nawet po zakończeniu podroży. Z turystyką kulinarną ściśle powiązane jest pojęcie krajoznawstwa, kiedy to właśnie po powrocie z podróży odtwarzamy we własnej kuchni spożywane wcześniej potrawy według oryginalnych przepisów z danego kraju, miejsca, regionu kulturowego, czy historycznego. I właśnie w taką podróż chcemy zabrać turystów w ramach tegorocznego projektu.

W projekcie zostanie zaprezentowanych 16 produktów tradycyjnych (jeden z każdego województwa) wpisanych na listę Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Zostaną również przeprowadzone badania ankietowe, mające na celu przygotowanie artykułu naukowego do czasopism w zakresie nauk o kulturze fizycznej (turystyka) oraz nauk rolniczych (technologia żywności i żywienia).

Zapraszamy zatem studentów Szkoły Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie na praktyki do naszego stowarzyszenia w ramach projektu „Turystyka kulinarna jako element dziedzictwa niematerialnego Polski”.

W załączeniu zrealizowane dotychczas nasze filmy do potraw (można publikować, edytować itd.):

KARP NAKIELSKI – Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2016-07-18 w kategorii Produkty rybołówsta w woj. kujawsko-pomorskim.

KARCZMISKIE PIEROGI Z BOBRU –

Produkt wpisany na listę produktów tradycyjnych w dniu 2014-02-06 w kategorii Gotowe dania i potrawy W województwie woj. lubelskim https://www.youtube.com/watch?v=Lzzv0dM-hUw&list=PL0jwuXv6iHrkzXm3O0gDHG7CIPnf5_lju&index=1&t=45s

GULASZ CZORSZTYŃSKI –

W dniu 7 maja 2020 roku na Listę Produktów Tradycyjnych został wpisany w kategorii: Gotowe dania i potrawy: „gulasz czorsztyński” w województwie małopolskim

Z przewodnickim pozdrowieniem – „Do zobaczenia na szlaku”

kontakt: ttpik@ttpik.pl